การมีส่วนร่วมเป็นเรื่องของอำนาจและความสัมพันธ์เชิงอำนาจจากผู้มีอำนาจ (หน่วยงานภาครัฐ/เอกชน) ลงมาสู่ประชาชนซึ่งเป็นจุดศูนย์กลางของการพัฒนา การมีส่วนร่วมเป็นเรื่องการจัดการด้วยตนเองของประชาชนในการดำเนินงานโครงการพัฒนา การร่วมคิด การตัดสินใจแก้ปัญหาของตนเองภายใต้หลักการทำงานบนความร่วมมือ การยินยอม หรือการทำงานเพื่อชุมชนด้วยความสมัครใจ การเรียนรู้ร่วมกัน และการลงมือปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมของคนในชุมชน
     การสื่อสารแบบมีส่วนร่วมเป็นกลไกและเครื่องมือที่จะสร้างการเปลี่ยนแปลงและเพิ่มความสามารถทางการสื่อสารให้กับบุคคล/กลุ่มบุคคล การสื่อสารแบบมีส่วนร่วมเป็นวิธีการปฏิบัติการร่วมกันระหว่างผู้รับสารและแหล่งข้อมูลข่าวสาร โดยมีนักสื่อสารทำหน้าที่เป็นผู้ส่งสารซึ่งมีบทบาทในการเป็นพี่เลี้ยงให้แก่ประชาชนในชุมชน
     นวัตกรรมการสื่อสารแบบมีส่วนร่วมภายใต้กระบวนทัศน์การพัฒนาแบบทางเลือก เน้นความสำคัญกับภูมิปัญญา ชุมชน การพัฒนาที่แท้จริงควรมาจากความต้องการและการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนซึ่งต่างมีต้นทุนในชุมชน เช่น ด้านการสื่อสาร มีเนื้อหา/สาร/ความรู้/ภูมิปัญญา/ มีช่องทางการสื่อสาร (สื่อบุคคล สื่อพื้นบ้าน สื่อชุมชน สื่อใหม่) และผู้รับสาร (คนในชุมชน/นักพัฒนา/ปราชญ์ชาวบ้าน)